Dr hab. Joanna Liss z Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego jest współautorką pracy opublikowanej właśnie na łamach czasopisma Science. Praca, realizowana m.in. przez zespół Klinik Leczenia Niepłodności INVICTA i Laboratorium In Vitro, którym zarządza dr Liss, dotyczy wpływu zaburzeń genetycznych w komórkach jajowych na płodność kobiet w różnym wieku. To już druga publikacja pracowników Wydziału w tym prestiżowym czasopiśmie naukowym. 

Dr hab. Joanna Liss jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Biologii i Genetyki Medycznej Wydziału Biologii UG. Publikacja w Science jest sygnowana datą 27 Sep 2019( Vol. 365, Issue 6460, pp. 1466-1469) . Publikacja “Chromosome errors in human eggs shape natural fertility over reproductive life span” to podsumowanie kilkuletniej międzynarodowej współpracy prowadzonej pod kierunkiem prof. Evy Hoffmann z Uniwersytetu w Kopenhadze nad zmianami genetycznymi w ludzkich komórkach jajowych. Praca po raz pierwszy analizuje zjawisko segregacji chromosomowej i jej wpływu na zaburzenia genetyczne w ludzkich komórkach jajowych na przestrzeni wieku kobiety, począwszy od 9 do 43 roku życia.

Jak wywnioskowali badacze, płodność reguluje swoisty „zegar molekularny”. Nieprawidłowości genetyczne w komórkach jajowych są częstsze w pierwszym okresie czasu reprodukcyjnego oraz w momencie, gdy funkcje rozrodcze stopniowo wygasają. Jednocześnie w obu tych momentach działają inne mechanizmy oddziałujące na zmiany w układzie DNA, inne są również rodzaje zaburzeń.

Płodność kobiet zmienia się wraz z wiekiem, a błędy w liczbie i strukturze dużych porcji materiału genetycznego czyli chromosomów powstające w trakcie procesu dojrzewania komórek wywierają znaczący wpływ na jej kształtowanie. W rezultacie podczas zapłodnienia dochodzi do nieprawidłowości, a zarodek może być obarczony poważną, zazwyczaj śmiertelną wadą. U kobiet młodszych częściej dochodzi do zaburzeń w dużych chromosomach, zaś u starszych – w mniejszych. W pierwszej grupie źródłem problemu jest na ogół brak rozdzielenia się „zdublowanych” chromosomów w komórce, tymczasem w drugiej – zmiany i utrata spójności w strukturze chromosomów.

Naukowcom udało się opisać procesy, które regulują u kobiet optymalny czas na zachodzenie w ciążę. Przypada on na okres między 25 a 35 rokiem życia. Zarówno w przypadku osób znacznie młodszych, jak i starszych ryzyko wad genetycznych w komórkach jajowych jest podwyższone. Poszerzenie badań w przyszłości być może przyczyni się do wypracowania skuteczniejszych ścieżek leczenia, w tym udoskonalenia obecnych terapii i wprowadzenia nowych rozwiązań np. farmakologicznych zwiększających szanse na poczęcie zdrowego dziecka.

Badania realizowane w Polsce, dzięki zaangażowaniu zespołu Kliniki INVICTA i życzliwej pomocy jej pacjentek, pozwoliły na zebranie większości analizowanego materiału. Pozwoliły one na uzyskanie informacji, które mogą zostać wykorzystane do stworzenia skuteczniejszych metod leczenia zaburzeń płodności.

Serdecznie gratulujemy!